Zorgen en ellende
1Ieder mens zijn veel zorgen beschoren,
de nakomelingen van Adam dragen een zwaar juk,
vanaf de dag dat zij de moederschoot hebben verlaten
tot op de dag dat zij naar hun aller moeder terugkeren.
2Hun gepieker komt voort uit het besef van wat zal komen,
ze worden beheerst door angst voor de dag van hun dood.
3Wie op zijn luisterrijke troon zetelt,
maar ook wie neerzit in stof en as,
4wie het purper draagt, en de kroon,
maar ook wie een grof linnen kiel draagt –
5allen kennen woede en afgunst, verwarring en onrust,
angst voor de dood, wrok en ruzie.
’s Nachts in bed, wanneer zij rusten,
brengt de slaap hun nieuwe onrust,
6ze krijgen weinig of geen rust,
in hun dromen worden ze even moe als overdag,
beangstigd door wat ze zien,
als mensen op de vlucht voor oorlog.
7Wanneer de nood het hoogst is worden ze wakker,
verbaasd dat ze bang waren voor niets.
8Zo gaat het met alles wat leeft, van mens tot dier,
maar zondaars worden zevenmaal erger getroffen;
9hun wachten dood, geweld, strijd, zwaard,
rampen, hongersnood, onderdrukking, plagen.
10Dit alles werd geschapen voor de wettelozen,
door hen is de watervloed gekomen.
11Alles wat uit de aarde komt, keert naar de aarde terug,
alles wat uit het water komt, keert naar de zee terug.
Onrecht en goedgunstigheid
12Elk geschenk dat voortkomt uit onrechtvaardigheid vergaat,
maar trouw houdt eeuwig stand.
13Het bezit van de onrechtvaardige is als een rivier die droogvalt,
als een donderslag die wegsterft bij een regenbui.
14Wie vrijgevig is zal vreugde ondervinden,
wie overtredingen begaat verliest zijn leven.
15Het nageslacht van goddelozen vertakt zich niet,
het heeft zwakke wortels op een harde rotsgrond,
16het is als riet aan de waterkant of de oever van een rivier,
dat voor al het andere gras wordt uitgerukt.
17Goedgunstigheid is als een hof vol zegeningen
en barmhartigheid houdt eeuwig stand.
Ontzag voor de Heer
18Wie van zijn bezit of zijn werk leeft heeft het goed,
maar wie een schat vindt heeft het beter.
19Kinderen en de bouw van een stad vestigen je naam,
maar beter dan beide is een onberispelijke vrouw.
20Wijn en muziek verblijden het hart,
maar beter dan beide is liefde voor wijsheid.
21Fluit en harp maken een melodie bekoorlijk,
maar beter dan beide is een mooie stem.
22Gratie en schoonheid strelen het oog,
maar beter dan beide is het opkomend gewas.
23Boezemvrienden ontmoeten elkaar op afgesproken tijden,
maar beter is het samenzijn van man en vrouw.
24Een behulpzame broer steunt je in tijden van nood,
maar beter is barmhartigheid die redt.
25Goud en zilver geven houvast in het leven,
maar beter dan beide is goede raad.
26Bezit en kracht geven zelfvertrouwen,
maar beter dan beide is ontzag voor de Heer.
Ontzag voor de Heer leidt nooit tot gebrek,
daardoor hoef je geen hulp te zoeken.
27Ontzag voor de Heer is als een hof vol zegeningen,
het biedt meer bescherming dan een hoge positie.
Bedelen
28Mijn kind, ga niet als bedelaar door het leven,
beter dat je sterft dan dat je bedelt.
29Een mens die naar de tafel van een ander kijkt,
heeft geen leven dat die naam verdient.
Hij verontreinigt zich met vreemde spijzen,
een verstandig en welgemanierd mens hoedt zich daarvoor.
30Een schaamteloos mens bedelt vriendelijk,
maar in zijn binnenste laait een vuur.
