Oude Testament

De eerste vijf boeken van het Oude Testament (Genesis – Deuteronomium) worden ook wel ‘de vijf boeken van Mozes’ genoemd. Ze heten zo, omdat Mozes werd gezien als de schrijver van deze boeken. Een andere naam voor deze boeken is Pentateuch. Dat betekent: ‘de vijfdelige’, omdat het vijf boeken zijn. In het jodendom heten deze vijf boeken de Tora. Dat betekent: ‘wet’ of ‘onderwijs’. In de vijf boeken van Mozes staan verhalen, wetten en regels.

In het boek Genesis staan verhalen over het begin van de wereld en over de drie belangrijkste voorvaders van het volk van Israël: Abraham, Isaak en Jakob.

Het boek Exodus gaat over de bevrijding van Israël uit Egypte. In het tweede deel van Exodus staan wetten en regels voor het volk, zoals de tien belangrijke regels (Exodus 20:1-17).

In het boek Leviticus staan wetten en regels voor de priesters en de Levieten.

Het boek Numeri gaat over de reis van Israël door de woestijn.

Het boek Deuteronomium is een laatste toespraak van Mozes. Hierin vertelt hij aan de Israëlieten hoe ze in het beloofde landmoeten leven. Dit boek eindigt met de dood van Mozes.

De historische boeken gaan over de geschiedenis van het volk van Israël. De boeken Jozua tot en met 2 Koningen vertellen over het binnengaan in het land Kanaän tot en met de gevangenschap in het land Babylonië. Het doel van deze boeken is niet om precies te vertellen wat er allemaal gebeurd is in deze periode. De boeken maken duidelijk waarom de Israëlieten niet in hun eigen land mochten blijven wonen. Door hun slechte gedrag zijn de tempel en de stad Jeruzalem verwoest, en zijn de inwoners als gevangenen naar Babylonië gebracht.

Het boek Jozua gaat over de verovering van het beloofde land onder leiding van Jozua, de opvolger van Mozes. In Rechters staan verhalen over de rechters die leiding gaven aan het volk van Israël toen er nog geen koning was. Het kleine boekje Ruth vertelt de geschiedenis van Ruth, de overgrootmoeder van koning David.
 In 1 en 2 Samuel staan de verhalen over de profeet Samuel, over Saul, de eerste koning van Israël, en over David, de belangrijkste koning van dit volk. In 1 en 2 Koningen gaat het over koning Salomo, en over de tijd dat het land Israël uit twee delen bestaat: het koninkrijk Israël in het noorden en het koninkrijk Juda in het zuiden. Het koninkrijk Israël wordt veroverd door de koning van Assyrië en het koninkrijk Juda door de koning van Babylonië.

Ook de boeken 1 Kronieken tot en met Nehemia kun je lezen als een doorlopend verhaal. 1 en 2 Kronieken geven een overzicht van Israëls geschiedenis vanaf de eerste mens, Adam, tot en met de Perzische koning Cyrus, die de Babyloniërs verslaat. Het boek Ezra vertelt dat Cyrus de Joden toestemming geeft om terug te gaan naar hun eigen land. Ze mogen de tempel weer opbouwen. Het boek Nehemia vertelt dat de Joden later ook toestemming krijgen om Jeruzalem weer op te bouwen.
Het laatste boek, Ester, gaat over een Joodse vrouw die niet teruggegaan is naar het land Israël. Ester trouwt met de koning van Perzië en voorkomt dat alle Joden in het Perzische rijk gedood worden.

De boeken met wijsheid en poëzie hebben de vorm van gedichten. Veel bijbelvertalingen laten daarom elke nieuwe zin op een nieuwe regel beginnen. Zo kun je aan de vorm al zien dat deze boeken anders zijn dan bijbelboeken met bijvoorbeeld verhalen of brieven.

Het boek Psalmen is een verzameling van verschillende soorten liederen die in de tempel gezongen werden: dankpsalmen, klaagpsalmen en lofpsalmen. In het boek Hooglied staan gedichten over de liefde tussen een jongen en een meisje.

De boeken Job, Spreuken en Prediker gaan alle drie over wijsheid. Deze boeken vallen op binnen het Oude Testament, omdat ze niet over het volk van Israël gaan, maar over het leven van mensen in het algemeen. Het boek Job gaat over het lijden en het kwaad in deze wereld. In het boek Spreuken staan allerlei uitspraken over wat goed is en wat fout is, en hoe je het beste kunt leven. Het boek Prediker gaat over de zin van het leven: wat is het doel van het leven, als je toch weet dat je ooit dood zult gaan?

Profeten zijn mensen die namens God spreken tegen andere mensen. In de profetenboeken staan allerlei uitspraken die de profeten hebben gedaan. Ook kom je in deze boeken verhalen tegen over het leven van deze profeten.

De boeken van de profeten Jesaja, Jeremia (met Klaagliederen), Ezechiël en Daniël staan vooraan, omdat deze boeken het langst zijn. Daarna komen de kortere boeken van Hosea, Joël, Amos, Obadja, Jona, Micha, Nahum, Habakuk, Sefanja, Haggai, Zacharia, Maleachi. Deze boeken worden samen het Twaalfprofetenboek genoemd.

In het boek Jesaja staan uitspraken over de tijd voordat de Israëlieten als gevangenen naar Babylonië werden gebracht, maar ook over de tijd dat ze weer zullen terugkeren. De uitspraken in het boek Jeremia gaan over de tijd vlak voordat de stad Jeruzalem en de tempel verwoest werden door de Babyloniërs. Volgens de traditie is Jeremia ook de schrijver van het boek Klaagliederen. In dit boek staan vijf gedichten die vertellen hoe erg het is dat Jeruzalem en de tempel verwoest zijn. Het boek Ezechiël is geschreven in Babel. Het gaat over de tijd dat Jeruzalem en de tempel verwoest worden, maar er staan ook beloftes in over een nieuwe tempel. In het boek Daniël staan verhalen over Daniël, een belangrijke raadgever van de koning van Babel. Maar er staan ook dromen in die Daniël heeft over de toekomst.

Het Twaalfprofetenboek is een verzameling van kleine profetenboeken. De stijl en de inhoud van deze boeken is heel verschillend. Maar ze gaan over hetzelfde: ze laten allemaal zien hoe God aan de mensen probeert duidelijk te maken wat zijn wil is. Telkens stuurt hij profeten die aan mensen vertellen wat ze moeten doen.

Er zijn ook verschillende soorten boeken bij de deuterocanonieke boeken.

Er zijn vijf historische boeken: Tobit, Judit, de extra hoofdstukken bij Ester en 1 en 2 Makkabeeën.

Tobit gaat over een Joodse man, Tobit, die in de stad Nineve woont. Judit vertelt het verhaal over de Joodse weduwe Judit die Jeruzalem bevrijdt van het leger van de Assyriërs. De extra hoofdstukken bij het boek Ester (in het Grieks) vertellen meer over koningin Ester en haar oom Mordechai. En 1 en 2 Makkabeeën gaan over de geschiedenis van de Joodse opstand tegen de Griekse overheersers in de tweede eeuw voor Christus, onder leiding van de familie van de Makkabeeën.

Verder zijn er twee wijsheidsboeken. De Wijsheid van Salomo is een verzameling wijze uitspraken die op naam staat van koning Salomo. In de Wijsheid van Jezus Sirach staan wijze uitspraken van Jezus Sirach. Dit boek is geschreven in het Hebreeuws, maar door de kleinzoon van Jezus Sirach in het Grieks vertaald.
Ten slotte zijn er drie profetenboeken. Baruch is een boekje op naam van de schrijver Baruch uit het boek Jeremia. Het is geschreven voor Joden die in gevangenschap in Babel zijn. De brief van Jeremia staat op naam van de profeet Jeremia zelf. Dit boekje laat zien hoe dom het is om afgoden te dienen.

De toevoegingen bij het boek Daniël (in het Grieks) vertellen meer over de Joodse man Daniël en zijn drie vrienden.