Jebus en Jebusieten

Jebus is de naam van de stad Jeruzalem voordat die door koning David veroverd wordt. In Jebus wonen de Jebusieten, een volk dat al in Kanaän leeft voordat de Israëlieten er komen. In het Oude Testament worden ze regelmatig genoemd als volk dat vóór de Israëlieten in Kanaän woont. Uiteindelijk worden ze door koning David overwonnen.

Jebus is de naam die in het Oude Testament voor Jeruzalem gebruikt wordt vóórdat David de stad verovert (zie Rechters 19:10-11). Waarschijnlijk is de naam afgeleid van de naam van het volk dat er toen woonde, de Jebusieten.
De naam Jeruzalem komt voor in buitenbijbelse teksten uit de tijd vóór David, maar Jebus komt in geen enkele buitenbijbelse tekst voor. Daarom is het lastig te bepalen of Jebus echt een oude naam van Jeruzalem was (die mogelijk alleen de Israëlieten ervoor gebruikten), of dat het oorspronkelijk de naam van een andere stad was.
Jebus (Jeruzalem) lag in het gebied van de stam Benjamin. De stad lag op een bergkam, met in het oosten het Kidrondal en in het westen het Kaasmakersdal. Het lag precies tussen Juda en de noordelijke stammen in. Vanwege deze handige ligging koos koning David het als zijn hoofdstad.

De Jebusieten zijn een volk dat alleen uit de Bijbel bekend is. In buitenbijbelse teksten worden ze niet genoemd. Genesis 10 beschrijft de nakomelingen van de zonen van Noach, en legt zo uit hoe de verschillende volken over de aarde verspreid zijn. Omdat de Jebusieten in Kanaän wonen, wordt in Genesis 10:16 verteld dat ze nakomelingen van Kanaän, de zoon van Cham zijn.
Volgens de Bijbel wonen de Jebusieten in Jebus en het omringende heuvelland als het volk Israël het land Kanaän binnentrekt (Numeri 13:29). Israël verovert de stad niet (Rechters 1:21). In de tijd van koning David leven de Jebusieten nog steeds in Jebus. Nadat David koning wordt van heel Israël, verovert hij Jebus op de Jebusieten door de watertoevoer af te snijden (2 Samuel 5:6-9).
Na de verovering van Jeruzalem blijven er Jebusieten in het koninkrijk van Israël wonen (zie 1 Samuel 24:16; 1 Koningen 9:20-21). Maar de Jebusieten spelen bijna geen rol meer in de bijbelse verhalen (een uitzondering is de Jebusiet Arauna [Ornan] in 2 Samuel 24:16-18 en 1 Kronieken 21:15-18).