de Bijbel over geweld

Grote delen van de Bijbel zijn geschreven in een tijd vol oorlog en onderdrukking. Geweld speelt dan ook in veel bijbelteksten een rol. Voor lezers van nu roept dit begrijpelijkerwijs vragen op: Hoe zijn deze teksten bedoeld? En hoe kun je ze in onze tijd lezen?

Veel bijbelteksten beschrijven geweld als iets dat mensen overkomt, vooral in situaties van oorlog. Soms wijst de schrijver God aan als degene die het geweld heeft veroorzaakt. Een duidelijk voorbeeld hiervan is het boek Klaagliederen: de schrijver klaagt over de val van Jeruzalem, die hij ziet als straf van God voor de ontrouw van het volk (zie Klaagliederen 1:12-18).

Soms is geweld ook een onderdeel van Gods opdracht aan zijn volk, bijvoorbeeld bij de verovering van Kanaän (Deuteronomium 7:16), of als straf voor mensen die zich niet aan zijn wetten houden (Numeri 15:32-36).

In het Nieuwe Testament spreekt bijvoorbeeld het boek Openbaring over boodschappers van God die gewelddadig optreden tegen Gods vijanden (Openbaring 19:19-21).

In Genesis 1-2 wordt de wereld beschreven zoals God die in het begin gemaakt heeft. Dit is een wereld zonder geweld, waar mensen en dieren veilig kunnen leven. Vaak spreekt uit bijbelteksten over geweld juist een verlangen naar die vrede.

Geweld is in de Bijbel dan ook nooit een doel op zich. Als geweld wordt gebruikt, moet daar een afschrikwekkende werking vanuit gaan, zodat de mensen gaan leven zoals God bedoeld heeft (Deuteronomium 17:7).

En als God wordt voorgesteld als iemand die oorlog voert, dan is dat altijd om Israël te bevrijden.

Uiteindelijk komt er een wereld waar niemand meer bang hoeft te zijn voor geweld en pijn. God zal dan als koning heersen over alle volken:

In een wereld waarin religieus geweld aan de orde van de dag is, roepen gewelddadige bijbelteksten terecht onbehagen op. Wat kunnen we nog met een God die zijn doelen door middel van geweld wil bereiken?

Twee inzichten kunnen helpen. Ten eerste het besef dat de schrijvers van de bijbelteksten vaak zelf onderdrukt werden. Ze hielden zich vast aan de hoop dat God het voor hen zou opnemen, desnoods met geweld. En ten tweede de belofte die in veel teksten klinkt: ooit komt er een wereld zonder geweld (Openbaring 21:4). Dat is, ook volgens de meest gewelddadige teksten, de wereld zoals God die bedoeld heeft.