1 Makkabeeën 9

₁Toen Demetrius hoorde dat Nikanor en zijn leger verslagen waren, stuurde hij Bakchides en Alkimus een tweede maal naar Judea, nu met zijn keurtroepen. ₂Ze namen de weg naar Galilea en sloegen hun kamp op bij Mesalot in Arbela. Ze veroverden het en doodden een groot aantal mensen. ₃In de eerste maand van het jaar 152 sloegen ze hun kamp op bij Jeruzalem. ₄Van daaruit trokken ze met twintigduizend man voetvolk en tweeduizend ruiters op naar Berea. ₅Judas had met drieduizend geoefende soldaten zijn kamp opgeslagen in Elasa. ₆Toen de Joden zagen hoe groot de legermacht van hun tegenstander was, sloeg de schrik hun om het hart. Velen deserteerden, zodat er uiteindelijk maar achthonderd mannen over waren. ₇Judas merkte dat zijn leger uiteenviel en twijfelde aan een goede afloop van de strijd. Hij was ten einde raad, want hij wist niet hoe hij zijn soldaten weer samen moest brengen. ₈Wanhopig zei hij tegen degenen die nog over waren: ‘Laten we toch maar tegen de vijand ten strijde trekken, er is altijd nog een kans dat we ze verslaan.’ ₉Maar zij gingen tegen hem in en zeiden: ‘Dat lukt ons nooit. We kunnen onszelf beter in veiligheid brengen en later samen met onze broeders de strijd met hen aangaan. Nu zijn we met te weinig.’ ₁₀Judas antwoordde: ‘Dat nooit! We slaan zeker niet voor hen op de vlucht. Als onze tijd gekomen is, moeten we moedig voor onze broeders sterven, in plaats van onszelf een slechte naam te bezorgen.’ ₁₁Toen verlieten de vijandelijke troepen hun kamp en stelden zich tegenover het Joodse leger op. Hun ruiterij was in tweeën gesplitst, de slingeraars en boogschutters liepen voor het leger uit, de allerbeste soldaten stonden in de frontlinie. ₁₂Bakchides bevond zich in de rechterflank. Het voetvolk trok aan twee zijden gedekt en onder trompetgeschal op, en ook de soldaten van Judas bliezen op trompetten. ₁₃De aarde dreunde onder het geweld van de beide legers. De strijd duurde van de vroege ochtend tot de avond. ₁₄Toen Judas zag dat Bakchides zich met de beste troepen in de rechterflank bevond, ging hij daar met zijn dapperste mannen op af. ₁₅Hij deed een verpletterende aanval op de rechterflank en achtervolgde de manschappen tot aan de hellingen van het gebergte van Azotus. ₁₆Toen de soldaten van de linkerflank zagen dat de rechterflank gebroken was, draaiden ze zich om en gingen Judas en zijn mannen achterna. ₁₇Het werd een bittere strijd en aan beide zijden vielen vele gewonden. ₁₈Judas sneuvelde en de anderen vluchtten. ₁₉Jonatan en Simon namen hun broer Judas mee en begroeven hem in het graf van hun voorouders in Modeïn. ₂₀Ze treurden om hem en heel Israël gaf zich over aan diepe rouw. De mensen weeklaagden dagenlang: ₂₁‘Ach, dat de held heeft kunnen sneuvelen, de redder van Israël.’

₂₂Het merendeel van wat Judas heeft gezegd en gedaan is niet opgeschreven: zijn veldslagen, de manmoedige daden die hij heeft verricht en alles wat verder van zijn grootheid getuigt – het is te veel om op te noemen.

₂₃Na de dood van Judas doken in alle gebieden van Israël weer lieden op die zich niets aan de wet gelegen lieten liggen, alle onruststokers kwamen weer tevoorschijn. ₂₄Toen er ook nog een zware hongersnood uitbrak, sloot de bevolking zich bij hen aan. ₂₅Bakchides stelde enkele van die afvallige mannen aan als regeerders van het land. ₂₆Zij spoorden aanhangers van Judas op en brachten hen voor Bakchides, die hen strafte en bespotte. ₂₇Israël werd onderdrukt zoals sinds de laatste profeet niet meer was gebeurd. ₂₈Daarom verzamelden de aanhangers van Judas zich, en ze zeiden tegen Jonatan: ₂₉‘Sinds de dood van uw broer Judas is er niemand meer die optrekt tegen onze vijanden, tegen Bakchides of tegen de verraders van ons volk. ₃₀Daarom hebben wij vandaag u gekozen om in zijn plaats onze leider en aanvoerder in de strijd te zijn.’ ₃₁En zo nam Jonatan de leiding op zich als opvolger van zijn broer Judas.

₃₂Toen Bakchides dit te weten kwam, wilde hij Jonatan doden. ₃₃Jonatan en zijn broer Simon en al hun aanhangers hoorden ervan en vluchtten naar de woestijn van Tekoa. Ze sloegen hun kamp op bij de waterput van Asfar. ₃₄Dit kwam Bakchides weer ter ore en op een sabbat stak hij met heel zijn leger de Jordaan over. ₃₅Jonatan stuurde zijn broer Johannes aan het hoofd van een grote groep mensen naar bevriende Nabateeërs met het verzoek of ze hun omvangrijke bagage bij hen in bewaring konden geven. ₃₆Maar de Jambrieten rukten vanuit Medeba tegen hen op, overmeesterden Johannes en alles wat hij met zich meevoerde en maakten zich uit de voeten. ₃₇Enige tijd daarna hoorden Jonatan en zijn broer Simon dat de Jambrieten een grote bruiloft gingen vieren. De bruid, een dochter van een van de meest vooraanstaande mannen van Kanaän, zou met een groot gevolg in Nadabat worden opgehaald. ₃₈Met het bloed van hun broer Johannes in gedachten trokken zij op en verborgen zich in een bergspleet. ₃₉Van daaruit zagen ze een rumoerige stoet naderen met een grote vracht bagage. Het waren de bruidegom, zijn vrienden en zijn broers, die onder tromgeroffel en muziek en in volle wapenrusting hun kant op kwamen. ₄₀Jonatan en Simon kwamen uit hun hinderlaag tevoorschijn en richtten een bloedbad aan; er vielen veel gewonden en de overigen vluchtten de bergen in. Al hun bezittingen namen ze in beslag. ₄₁Zo veranderde het feest in rouwbetoon en de bruidsmuziek in een rouwklacht. ₄₂Het bloed van hun broer was gewroken. Daarna keerden ze terug naar het moerasland van de Jordaan.

₄₃Toen Bakchides hiervan hoorde, trok hij op een sabbat met een groot leger op tot aan de oevers van de Jordaan. ₄₄Jonatan zei tegen zijn mannen: ‘Vooruit! We moeten vechten voor ons leven, want zo slecht als vandaag heeft het er nog nooit voor ons uitgezien: ₄₅we worden van voren en van achteren aangevallen, het water van de Jordaan stroomt aan deze kant en aan die kant liggen moeras en struikgewas, we kunnen nergens heen! ₄₆Smeek de hemel dat jullie uit de handen van de vijand gered mogen worden!’ ₄₇De strijd begon. Jonatan hief zijn arm om Bakchides neer te slaan, maar deze week achteruit. ₄₈Daarop sprongen Jonatan en zijn aanhangers het water in en zwommen naar de overkant. Maar de vijand ging hen niet achterna en stak de Jordaan niet over. ₄₉Die dag vielen er aan de kant van Bakchides ongeveer duizend man. ₅₀Bakchides keerde terug naar Jeruzalem en begon aan de bouw van versterkingen in Judea: de burcht in Jericho en de steden Emmaüs, Bet-Choron, Betel, Timna, Faraton en Tefon werden voorzien van hoge muren en vergrendelbare poorten. ₅₁Hij legerde er garnizoenen om Israël in bedwang te houden. ₅₂Hij versterkte Bet-Sur, Gezer en de citadel, stationeerde er strijdkrachten en sloeg er voedselvoorraden op. ₅₃Ten slotte liet hij de zonen van de leiders van het land gijzelen en opsluiten in de citadel in Jeruzalem.

₅₄In de tweede maand van het jaar 153 gaf Alkimus bevel de muur van de voorhof van het heiligdom neer te halen om zo het werk van de profeten teniet te doen. Men was nog maar net met de afbraak begonnen, ₅₅toen Alkimus werd getroffen door een ziekte en zijn plannen moest laten varen. Zijn spraakvermogen was aangetast, hij was verlamd en hij kon dus geen woord meer uitbrengen, laat staan zijn huis beheren. ₅₆Niet lang daarna stierf hij in hevige pijn. ₅₇Toen Bakchides vernam dat Alkimus was gestorven, keerde hij naar de koning terug. Daarna had Judea twee jaar rust.

₅₈Alle wettelozen kwamen bijeen om te beraadslagen. Ze zeiden: ‘Jonatan en zijn aanhangers leven rustig en onbezorgd. Wanneer we Bakchides nu laten komen, kan hij hen allemaal in één nacht gevangennemen.’ ₅₉Dit voorstel legden ze aan hem voor, ₆₀waarna Bakchides er met een groot leger op uit trok en in het geheim brieven naar al zijn bondgenoten in Judea stuurde, met de opdracht Jonatan en zijn aanhangers gevangen te nemen. Maar ze slaagden er niet in, want het plan lekte uit ₆₁en ongeveer vijftig van de aanstichters werden gedood. ₆₂Daarna trokken Jonatan en Simon met hun mannen naar Bet-Bassi in de woestijn. Ze bouwden wat verwoest was weer op en versterkten de stad. ₆₃Toen Bakchides hiervan hoorde, trok hij al zijn troepen samen en riep hij ook zijn aanhangers in Judea op. ₆₄Hij rukte uit en sloeg zijn kamp op bij Bet-Bassi, waarna ze de stad dagenlang vanuit stormtorens aanvielen. ₆₅Jonatan liet zijn broer Simon in de stad achter en trok zelf met een aantal mannen de omgeving in. ₆₆Hij viel Odomera en zijn verwanten aan en deed een aanval op de Fasirieten in hun tentenkamp; langzaamaan kregen ze de overhand en namen hun strijdkrachten in aantal toe. ₆₇Simon en zijn mannen deden een uitval vanuit de stad en staken de stormtorens in brand. ₆₈Bakchides werd daarbij vernietigend verslagen, wat een zware tegenslag voor hem betekende, want met het mislukken van deze veldtocht was zijn hele onderneming op niets uitgelopen. ₆₉Hij was razend op de wettelozen die hem hadden overgehaald te komen en liet een groot aantal van hen ter dood brengen. Daarna besloot hij om weer naar zijn eigen land terug te keren. ₇₀Toen Jonatan hiervan hoorde, stuurde hij onderhandelaars naar Bakchides om vrede met hem te sluiten en de krijgsgevangenen uitgeleverd te krijgen. ₇₁Bakchides aanvaardde het vredesaanbod en hield zijn woord. Hij zwoer dat hij hem de rest van zijn leven niet meer tot last zou zijn. ₇₂Ook droeg hij de mensen die hij eerder in Judea krijgsgevangen had gemaakt aan Jonatan over. Daarna keerde hij naar zijn land terug en zette nooit meer een voet over de Judese grens. ₇₃Daarmee kwam een einde aan de oorlog in Judea. Jonatan ging in Michmas wonen. Hij werd rechter over het volk en verdreef de afvalligen uit Israël.